W pierwszej czesci tego artykulu przyjrzelismy sie, jak dzialaja licencje na oprogramowanie i w jaki sposób chronia one deweloperów i uzytkowników. W tym artykule dokonamy przegladu róznych rodzajów licencji na oprogramowanie, tj. jak licencje na oprogramowanie sa podzielone na kategorie.
Kategoryzacja licencji na oprogramowanie
Licencje na oprogramowanie mozna ogólnie podzielic na dwa rodzaje w zaleznosci od tego, jak sa one postrzegane w swietle prawa autorskiego: licencje na wolne i otwarte oprogramowanie (FOSS) oraz licencje prawnie zastrzezone.
* Licencje wolnego i otwartego oprogramowania (FOSS)
Licencje FOSS, czesto okreslane jako open source, dostarczaja kod zródlowy wraz z oprogramowaniem. Klient jest zazwyczaj uprawniony do korzystania z kodu zródlowego w celu modyfikacji oprogramowania.
* Licencje chronione
Czesto nazywane zamknietym zródlem, licencje wlasnosciowe zapewniaja klientom dzialajacy kod. Uzytkownicy nie moga swobodnie modyfikowac tego oprogramowania. Licencje te zazwyczaj ograniczaja odszyfrowanie kodu oprogramowania w celu uzyskania kodu zródlowego.
Zanurz sie glebiej: rózne rodzaje licencji na oprogramowanie
Podczas gdy ogólne kategorie licencji na oprogramowanie zapewniaja ogólne zrozumienie, bardziej szczególowa klasyfikacja pomaga zrozumiec róznorodnosc istniejacych licencji. Ponizej opisano piec rodzajów licencji na oprogramowanie:
* Domena publiczna
Oprogramowanie to jest swobodnie dostepne i kazdy moze z niego korzystac, modyfikowac je lub osadzac jego kod w aplikacji. Firmy powinny jednak zachowac ostroznosc, poniewaz zmodyfikowany kod moze nie spelniac korporacyjnych standardów jakosci i bezpieczenstwa.
* Mniejsza Powszechna Licencja Publiczna (LGPL)
Programisci moga odwolywac sie do bibliotek open source w swoim oprogramowaniu i korzystac z dowolnego rodzaju licencji na kod.
* Autor
Licencje te okreslaja pewne wymagania dotyczace dystrybucji lub modyfikacji oprogramowania, a takze przewiduja zachowanie informacji licencyjnych, praw autorskich lub znaków towarowych. Przyklady obejmuja licencje Apache, BSD (Berkeley Source Distribution) i MIT.
* Copyleft
Zgodnie z ta licencja, kod moze byc rozpowszechniany lub modyfikowany jako czesc aplikacji lub projektu, jesli caly kod jest rozpowszechniany na tej samej licencji. Nowe produkty zawierajace stary kod na licencji copyleft musza byc zgodne z ograniczeniami okreslonymi w licencji starego kodu.
* Oprogramowanie chronione
Jest to najbardziej restrykcyjny rodzaj licencji. Licencje prawnie zastrzezone zabraniaja kopiowania, modyfikowania lub rozpowszechniania oprogramowania. Licencje te zapewniaja wlascicielom oprogramowania najwieksza ochrone przed nieautoryzowanym uzyciem oprogramowania.
Aspekt finansowy: koszt licencji na oprogramowanie
Koszt licencji na oprogramowanie zalezy od róznych czynników, w tym rodzaju licencji, typu oprogramowania i modelu cenowego. Uzytkownik moze uiscic jednorazowa oplate, która daje mu prawo wlasnosci do oprogramowania, lub oplate poczatkowa, po której nastepuje plan subskrypcji, w którym platnosci sa dokonywane w regularnych odstepach czasu.
Zrozumienie umów licencyjnych na oprogramowanie
Umowy licencyjne na oprogramowanie, czesto nazywane umowami licencyjnymi uzytkownika koncowego (EULA), zazwyczaj zawieraja podstawowe informacje o stronach umowy. Informacje te moga obejmowac pelna nazwe zaangazowanych stron, dane kontaktowe, adresy stron, oplaty nalezne za uzytkownika, warunki rozwiazania umowy, licencje na dystrybucje i ograniczenia, gwarancje dotyczace wydajnosci oprogramowania, liczbe autoryzowanych uzytkowników, konserwacje, aktualizacje i wsparcie oraz zrzeczenie sie gwarancji.
Licencjonowanie oprogramowania w erze pandemii
Pandemia COVID-19 uwypuklila niektóre z glównych wyzwan zwiazanych z zarzadzaniem licencjami na oprogramowanie. Wiele firm nie bylo przygotowanych na nagly wzrost popytu na licencje na oprogramowanie w zwiazku z przejsciem pracowników na teleprace. W rezultacie musialy one kreatywnie podejsc do licencjonowania oprogramowania.
Podsumowujac, zrozumienie zasad licencjonowania oprogramowania jest kluczowe zarówno dla jego twórców, jak i uzytkowników. Pomaga chronic prawa wlasnosci intelektualnej, zapewnia zgodnosc z prawem i utrzymuje zdrowe relacje miedzy wszystkimi zaangazowanymi stronami. Niezaleznie od tego, czy jestes osoba fizyczna pobierajaca nowa aplikacje, czy firma kupujaca oprogramowanie dla przedsiebiorstw, kluczowe jest zrozumienie swoich praw i obowiazków wynikajacych z licencji na oprogramowanie.
