PODSTAWA PRAWNA

Podstawa Prawna stosowanego w UE oprogramowania

Na podstawie postanowienia Trybunału Europejskiego (Kuria) z dnia 3 lipca 2012r. (C-128/11.) sprzedaż oprogramowań jest dozwolone również bez fizycznego transportu nośnika danych (CD/DVD/Pendrive). Klucze licencyjne mogą być przesyłane elektronicznie, a sprzedaż niewykorzystanych licencji na oprogramowanie i ponowne przypisanie używanych licencji jest legalne, niezależnie od tego, czy oprogramowanie znajduje się na dysku nośnika, jest kluczem licencyjnym Certyfikatu Autentyczności czy też elektronicznym kluczem. Producent oprogramowania nie może przeszkodzić w dalszej sprzedaży licencji, jak również temu, że jego programy będą dalej używane, w tym również OEM, Retail i Volume oraz pobrane z internetu wersje „ESD”.  

Prawo autorskie dotyczące licencji producenta oprogramowania wyczerpie się, kiedy oprogramowanie po raz pierwszy zostanie sprzedane, zostanie wprowadzone do obrotu (wyczerpanie prawa). Na terenie Unii Europejskiej (EWG) dozwolona jest sprzedaż licencji Volume, handlowych i oem oraz wolny handel elektronicznymi licencjami. (C-128/11., ECLI:UE:C:2012:407, UE 2001/29/WE, 28., 2009/24/WE)

Z art. 5 akapitu (1) dyrektywy 2009/24 wynika, że w przypadku braku odrębnego postanowienia umownego zwielokrotnienie programu komputerowego nie wymaga zgody twórcy programu, jeżeli takie zwielokrotnienie jest niezbędne do korzystania z programu komputerowego przez osobę legalnie go nabywającą zgodnie z jej zamierzonym cel, włącznie z poprawianiem błędów.

Ponieważ podmiot uprawniony do praw autorskich nie może się sprzeciwiać odsprzedaży kopii programu komputerowego, w odniesieniu do którego prawo to zostało wyczerpane w rozumieniu art. 4 akapitu (2) dyrektywy 2009/24, należy uznać, że w rozumieniu art. 5 akapitu (1) dyrektywy 2009/24 drugi nabywca tej kopii i wszyscy kolejni nabywcy klasyfikowani są jako „prawni nabywcy”.


Trybunał Unii Europejskiej

Otwarcie KOMUNIKATU PRASOWEGO nr 94/12.

Luksemburg, 3 lipca 2012r. (oficjalne źródło: curia.europa.eu)

"Trybunał Sprawiedliwości w wyroku z dnia dzisiejszego orzekł, że zasada wyczerpania prawa do rozpowszechniania (dystrybucji) ma zastosowanie nie tylko w przypadku, gdy uprawniony rozpowszechnia kopie swojego programu na nośniku danych, takim jak dyskietka CD-ROM lub DVD, ale także w przypadku rozpowszechniania z jego strony internetowej w formie pobrania. "

"Bowiem, jeśli podmiot uprawniony do praw autorskich przekazuje do dyspozycji swojego klienta jeden egzemplarz – materialny lub niematerialny - programu komputerowego, a jednocześnie, zawierając odpłatną umowę licencyjną, udziela klientowi prawa do korzystania z tej kopii na czas nieokreślony, tym samym podmiot uprawniony sprzedając tę ​​kopię, wyczerpuje wyłączne prawo do jej rozpowszechniania. Taka transakcja dokonywana jest ze scedowaniem prawa własności egzemplarza. W związku z tym podmiot uprawniony nie może później sprzeciwić się odsprzedaży tej kopii, nawet jeśli umowa licencyjna zabrania dalszego scedowania.”

W tym przypadku można mówić o używanym oraz ponownie wykorzystanym (second hand) oprogramowaniu, kiedy prawa licencyjne użytkownika dotyczące oprogramowania pochodzą od poprzedniego użytkownika końcowego i nie są rozpowszechniane bezpośrednio kanałami komercyjnymi producenta lub jego dystrybutora.

Większa część oprogramowania „second hand” lub „re-marketing” trafia ponownie do obrotu w związku z likwidacją europejskich przedsiębiorstw, zamknięcia zakładów, sortowania braków oraz zakupem nowych oprogramowań w formie licencji oddzielonych od uszkodzonych, zdemontowanych komputerów. Na podstawie wyroku Europejskiego Trybunału z dnia 3 lipca 2012r. (C-128/11) producenci oprogramowania nie mogą zabronić dalszej sprzedaży używanych lub nieużytych licencji oprogramowania, nawet w tym przypadku, jeśli EULA tego zabrania lub pasujące do niej programy użytkownik pobrał z internetu.

Prawa autorskie producentów oprogramowania wyczerpują się w momencie pierwszej sprzedaży (prawo wyczerpania), przez co nie mogą uniemożliwić ich dalszej sprzedaży i użytkowania, jeśli oprogramowanie już raz zostało wprowadzone do obrotu. Jeśli podmiot uprawniony do praw autorskich sprzeda jeden egzemplarz programu i zapewnia użytkownikowi prawa związane z jego użytkowaniem, w ten sposób wyczerpuje prawo dotyczące rozpowszechniania.


NIEMIECKI SĄD FEDERALNY (BGH)

Tak jak było to oczekiwane 11.12.2014r. Niemiecki Sąd Federalny (BGH) również wydał takie postanowienie, że o ile kupujący zakupił licencje na podstawie umowy na preferencyjną ilość, która umożliwia korzystanie z wielu egzemplarzy danego oprogramowania, może być dozwolona dalsza sprzedaż licencji ilościowych (Volume), o ile egzemplarz, o którym jest mowa, pierwotny kupujący uczynił bezużytecznym (usunął) oraz również w tym przypadku, jeśli dana licencja nie była wcześniej używana.

Decyzja BGH z 11 grudnia 2014r.:

 „Odsprzedaż kopii oprogramowania pobranego ze strony internetowej właściciela praw autorskich nie wymaga, aby kolejni nabywcy otrzymali fizyczny nośnik danych zawierający kopię użytego programu komputerowego; wystarczy, jeśli kolejni nabywcy pobiorą jeden egzemplarz programu ze strony internetowej właściciela praw autorskich.”  

Znowu potwierdziło się, że kupujący nie muszą się obawiać producentów oprogramowania w związku z zakupem używanego oprogramowania i jego użytkowania. Według Izby Zamówień Publicznych w Münster na podstawie wyroków Sądu Najwyższego ETS i BGH pozwy dotyczące zakazu lub odszkodowania w związku z używaniem oprogramowania na podstawie wtórnych zezwoleń użytkowania nie mogą już być obiektywnie rozumiane. Poza tym BGH wyjaśniło, że nie było dowodów na stratę finansową producentów oprogramowania.

Używane licencje w niczym nie odbiegają od nowych licencji, a używane oprogramowanie nie jest rozpoznawalne w porównaniu z nowym oprogramowaniem.

Zarówno wyrok Trybunału Europejskiego, jak i BGH jest ostateczny.


Przepisy i dyrektywy stosowane w związku ze scedowaniem

  • Postanowienie C-128/11 z 2012r. Trybunału Europejskiego (Wyczerpanie prawa do rozpowszechniania, pojęcie legalnego nabywcy.)
  • Dyrektywy Parlamentu Europejskiego (WE) 2009/24 i (WE) 2001/29. (O ochronie prawnej programów komputerowych.)
  • Rozporządzenie (UE) 910/2014 EP i Rozporządzenie rządowe 137/2016. (VI. 13.) . (O przepisach uwierzytelniania cyfrowego.)
  • Rozporządzenie rządowe ITM 1/2018. (VI. 29.). (O przepisach archiwizacji cyfrowej.)

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) 2009/24

„Dyrektywa 2009/24/WE w sprawie ochrony prawnej programów komputerowych – Sprzedaż programów komputerowych pobranych z internetu – Art. 4 akapit (2) i art. 5 akapit (1) – Wyczerpanie prawa dystrybucji – Pojęcie »legalnego nabywcy«”


Na podstawie powyższych uzasadnień Trybunał (wielka izba) zadecydował w następujący sposób:

  • 1) "4 artykuł (2) akapit dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ochrony prawnej programów komputerowych z dnia 23 kwietnia 2009r. nr 2009/24/WE należy rozumieć tak, że prawo dystrybucji egzemplarzy programu komputerowego wyczerpuje się, jeśli podmiot uprawniony do praw autorskich, który zezwolił, również na bezpłatne pobieranie tego egzemplarza na jakiś nośnik danych, w zamian za opłatę odpowiadającą wartości ekonomicznej tego egzemplarza, zapewnił również bezterminowo prawo użytkowania znajdującego się w jego posiadaniu egzemplarza."
  • 2) "Art. 4  akapit (2) i art. 5 akapit (1) dyrektywy trzeba rozumieć tak, że w przypadku ponownego odsprzedania wszystkich licencji użytkownika, w tym również odsprzedaży egzemplarza pobranego ze strony internetowej podmiotu uprawnionego do praw autorskich programu komputerowego, którą to licencję wspomniany uprawniony podmiot pierwotnie sprzedał pierwszemu nabywcy bez ograniczeń czasowych w zamian za opłatę odpowiadającą wartości ekonomicznej wspomnianego egzemplarza, drugi nabywca wspomnianej licencji oraz wszyscy kolejni nabywcy licencji mogą powoływać się na prawo wyczerpania dystrybucji zgodnie z art. 4 akapit (2) tej dyrektywy, w związku z tym mogą być uznani za legalnych nabywców w rozumieniu art. 5 akapitu (1) niniejszej dyrektywy, którym przysługuje prawo do zwielokrotniania zgodnie z tym ostatnim przepisem."

Oficjalne źródła, INFORMAcje

UE Infocuria (C-128/11.): otwarcie – Wyrok sądu

EUR-lex: otwarcie – dyrektywa 001/29/WE

EUR-lex: otwarcie – dyrektywa 2009/24/WE

Postanowienie Sądu Federalnego: otwarcie - BGH

Rozporządzenie rządowe: 910/2014/EU EP i 137/2016. (VI. 13.)

UE Curia: otwarcie – komunikat prasowy nr 94/12